Nguồn gốc địa danh Sài Gòn

Ngay từ đầu thế kỷ hai mươi, người Pháp đã nỗ lực để tìm biết nguồn gốc của địa danh Sài Gòn, tên của một thành phố mà qua phong cách lãng mạn tây phương họ biến nó thành “Hòn Ngọc Viễn Đông” (La perle de l’Extrêm Orient), một cái tên đã được thông dụng từ lâu nhưng họ, và cả ta nữa, đều không biết nghĩa.

Bình Nguyên Lộc

Thần thánh Sài Gòn

Trừ vài cái miễu đá có sẵn từ trước, như miếu Ngọc Hoàng ở Đất Hộ mà người ta quen gọi là chùa Ngọc Hoàng hay như cái miễu con con ở đường Ngô Tùng Châu, thì những nơi trú ẩn của thần thánh trong đô thành bị thu hẹp một cách thảm thương. 

Bình Nguyên Lộc

Chùa chiền, đền miếu

Không hiểu vì lý do nào mà dân Sàigòn lại gọi là “chùa” tất cả những đền thờ bất kỳ ông gì: thờ Ngọc Hoàng cũng chùa, thờ thần Vichnou cũng chùa. 

Bình Nguyên Lộc

Văn nghệ đứng đường

Một nhà làm báo tuyên bố : “Tôi không dám dùng lối diễn tả bằng văn nghệ nữa, vì văn nghệ là một thứ đại xa xí phẩm rất khó tìm khách“.  Ông ấy nói đúng theo tình trạng ở… nước khác. 

Bình Nguyên Lộc

Hương Hành Kho

Hồi bốn giờ rưỡi, bà Vĩnh Xương nói lớn lên nỗi lo lắng của bà:
– Hay là họ tìm nhà mới nầy không được?
Ông Vĩnh Xương đang khuấy xi-rô trong ly rôm nguyên chất, cười ha hả mà rằng:
– Bộ bà tưởng họ khù khờ như người “khuê môn bất xuất” là bà hay sao? Một thằng ở bên Tây về, còn một thằng từ bên Xiêm qua…

Bình Nguyên Lộc

Sài Gòn Xưa In Ít

Để minh họa cho một mục kia, nhiều báo đã dùng một bức tranh vẽ cảnh trước chợ Bến Thành. Thật ra thì tranh đó chỉ vẽ lại một bức ảnh xưa, và nếu tôi nhớ kỹ thì đó là ảnh chụp năm 1925. Sáu mươi hai năm đã qua rồi. Di ảnh còn đó, nhưng cái Saigon của năm 1925 thì đã bị xóa mất rồi. Biết rõ cái Saigon 1925 đó, phải là một người may mắn sống lâu lên lão làng. Số người lên được lão làng không phải là ít nhưng đa số còn bị kẹt lại ở nước nhà. Thiểu số đã may mắn đi ra nước ngoài được thì không có viết lách.

Bình-nguyên Lộc

Thú uống cà phê

Kỳ lấy muỗng nhỏ dò đáy ly cà-phê đen như thuốc Bắc: chỉ có độ một muỗng đường cát ở dưới ấy thôi, thật là đúng sở thích của chàng. Chàng gá muỗng lên miệng dĩa, cúi xuống hớp một hớp cà-phê, chấp chấp lưỡi để lặng nghe mùi thơm của nó, đoạn ngước lên, tay giỡn với mấy cái dĩa giò-cháo-quẩy và bánh bao.

Bình Nguyên Lộc

Văn nghệ đứng đường

Một nhà làm báo tuyên bố : “Tôi không dám dùng lối diễn tả bằng văn nghệ nữa, vì văn nghệ là một thứ đại xa xí phẩm rất khó tìm khách”.
Ông ấy nói đúng theo tình trạng ở… nước khác.

Bình Nguyên Lộc

Rắn cắn làm phước

Khải cười lớn rồi nói: – Đờn bà là con rắn độc, anh biết chưa? Chỉ có người ngây thơ như anh mới binh vực đờn bà. Tôi mong anh bị rắn cắn một lần cho anh sáng mắt ra.

Bình-nguyên Lộc, tuần báo Tầm Nguyên, 1954

Không một tiếng vang

Dòng nước đã đứng ròng. “Đứng” là không chảy nữa, còn “đứng ròng”, khác với “đứng lớn” là nước chảy xuôi dòng ra biển, chớ không phải nước chảy ngược nguồn, như khi nước đã ròng sát.

Bình-nguyên Lộc (trong tập truyện Thầm Lặng)