Tuyết rơi, trời lạnh buốt. Ngày cuối cùng của năm đang tàn dần. Một em bé đầu trần chân đất lang thang trên phố trong tiết trời giá rét. Thật ra lúc ra khỏi nhà, em có mang dép, đôi dép nhẹ của mẹ em để lại. Dép quá rộng so với bàn chân nhỏ bé của em. Lúc chạy vội qua đường tránh hai chiếc xe ngựa, em tuột mất đôi dép.
Hans Christian Andersen – (Vũ Thế Thành dịch)
Một chiếc dép thì một thằng nhỏ lượm, trước khi chạy biến nó còn quay lại nói với em, mai mốt nó sẽ lấy chiếc dép làm cái nôi cho các con nó. Còn chiếc dép kia, em tìm không thấy. Thế là em lại chân trần, bàn chân đỏ ửng và bầm tím vì lạnh buốt.
Em để vài hộp diêm trong chiếc tạp dề cũ kỹ, tay cầm một hộp mời khách. Cả ngày nay không ai mua diêm, không kiếm được xu nào. Cô bé đáng thương đi dọc theo con phố, run rẩy vì lạnh và đói. Bông tuyết rơi đầy trên tóc em, cuộn dài đến cổ. Em mơ tưởng một đêm giao thừa với ánh đèn bên cửa sổ và mùi ngỗng quay. Một căn nhà nhô ra nơi góc phố, em nép người trong góc hõm, ngồi bệt xuống, thu đôi chân vào người. Trời mỗi lúc mỗi lạnh hơn, nhưng em không dám về nhà, không bán được diêm, không có tiển, em sẽ bị cha đánh đòn. Ở nhà cũng chẳng khá gì hơn, cũng rét như ở đây. Gió thổi rít xuyên qua mái nhà dù các khe hở to tướng ở mái đã được bịt kín bằng rơm rạ và giẻ rách.
Đôi tay em tê dại vì lạnh. Giá có một que diêm để sưởi lúc này, chỉ cần một que diêm nhỏ thôi, quẹt vào tường để sưởi đôi tay thì hay biết bao. Em rút ra một que, quẹt vào tường nháng lửa. Ngọn lửa sáng và ấm áp tưởng như em đang cầm trên tay cây nến nhỏ. Ngọn lửa từ que diêm thật lạ, như thể em đang đang ngồi trước lò sưởi lớn bằng sắt bọc vỏ đồng với những núm đồng sáng bóng. Ngọn lửa thật tuyệt, thật ấm áp! Em duỗi chân ra để sưởi ấm nữa. Rồi ngọn lửa vụt tắt. Lò sưởi của em biến mất. Que diêm đã tàn….
Em quẹt thêm que diêm, ánh lửa rọi vào tường trong suốt như tấm màn mỏng. có thể nhìn xuyên vào phòng. Em thấy trên bàn ăn trải khăn trắng mọi đồ dùng bóng loáng để phục vụ bữa tiệc đã được bày biện. Con ngỗng quay nhồi táo và mận đỏ chễm chệ trên bàn. Thật lạ lùng, con ngỗng bỗng nhảy ra khỏi dĩa, dao muỗng đeo trước ngực, lạch bạch đi về phía em. Nhưng que diêm lại tàn, trước mặt em là bức tường dày, lạnh lẽo.
Em quẹt thêm que diêm nữa. Lần này em tưởng như mình đang ngồi dưới cây Giáng sinh tuyệt đẹp, đẹp hơn nhiều lắm so với bất cứ cây Giáng sinh nào mà em đã từng nhìn thấy qua cửa kính của những nhà buôn giàu sụ. Em đắm chìm giữa hàng ngàn ngọn nến lung linh trên những cành cây xanh, nhiều bức tranh rực rỡ đủ màu như những tranh em nhìn thấy ở các tiệm bán tranh. Em với hai tay về phía trước. Que diêm lại vụt tắt, những ngọn nến Giáng sinh của em chợt bay vút lên bầu trời như những ngôi sao. Rồi bỗng có một vì sao rơi tạo thành vệt sáng dài…Em nghĩ thầm “ Chắc có ai đó vừa chết”. Bà em có lần nói với em, khi một vì sao rơi là có một linh hồn về với Chúa. Bà thương em lắm. Bà là người duy nhất yêu thương em nhưng bà đã mất rồi.
Em lại bật que diêm nữa vào tường. Trong ánh sáng của que diêm em chợt nhìn thấy người bà thân yêu của mình. Em kêu lên, bà ơi dẫn cháu theo với. Chút nữa que diêm tàn, bà sẽ biến mất, cháu biết mà – Bà lại biến mất như cái lò sưởi ấm áp, như con ngỗng quay kỳ diệu và như cây Giáng sinh ban nãy. Em cuống quýt đốt cả bó diêm để giữ bà em lại với mình. Lửa từ que diêm sáng rỡ hơn ánh sáng ban ngày. Trông bà em chưa bao giờ đẹp ngời như thế. Bà cụ ôm đứa cháu bé bỏng của mình vào lòng, rồi cả hai vụt bay lên giữa niềm vui và ánh sáng từ những que diêm trần thế đó. Bay cao, bay thật cao về nơi không còn lạnh lẽo, không còn đói nghèo, không còn sợ hãi – Hai bà cháu về với Chúa.
Mặt trời lên cao vào sáng sớm đầu năm với hình ảnh thật buồn. Em bé với đôi má má ửng hồng, miệng vẫn còn mỉm cười, dựa lưng vào tường chết rét nơi góc phố vào đêm giao thừa. Tay em vẫn nắm chặt những bó diêm, trong đó có một bó diêm đã cháy tàn. Mọi người xầm xì, chắc con bé đốt diêm để sưới ấm. Không ai biết được những gì tuyệt vời mà em đã nhìn thấy, để rồi hân hoan ra đi với người bà thân yêu của em bước vào năm mới.
Hans Christian Andersen
Vũ Thế Thành dịch từ “The little gril of match”
https://andersen.sdu.dk/vaerk/hersholt/TheLittleMatchGirl_e.html
==========================
The little gril of match
Hans Christian Andersen
It was so terribly cold. Snow was falling, and it was almost dark. Evening came on, the last evening of the year. In the cold and gloom a poor little girl, bareheaded and barefoot, was walking through the streets. Of course when she had left her house she’d had slippers on, but what good had they been? They were very big slippers, way too big for her, for they belonged to her mother. The little girl had lost them running across the road, where two carriages had rattled by terribly fast. One slipper she’d not been able to find again, and a boy had run off with the other, saying he could use it very well as a cradle some day when he had children of his own. And so the little girl walked on her naked feet, which were quite red and blue with the cold. In an old apron she carried several packages of matches, and she held a box of them in her hand. No one had bought any from her all day long, and no one had given her a cent.
Shivering with cold and hunger, she crept along, a picture of misery, poor little girl! The snowflakes fell on her long fair hair, which hung in pretty curls over her neck. In all the windows lights were shining, and there was a wonderful smell of roast goose, for it was New Year’s eve. Yes, she thought of that!
In a corner formed by two houses, one of which projected farther out into the street than the other, she sat down and drew up her little feet under her. She was getting colder and colder, but did not dare to go home, for she had sold no matches, nor earned a single cent, and her father would surely beat her. Besides, it was cold at home, for they had nothing over them but a roof through which the wind whistled even though the biggest cracks had been stuffed with straw and rags.
Her hands were almost dead with cold. Oh, how much one little match might warm her! If she could only take one from the box and rub it against the wall and warm her hands. She drew one out. R-r-ratch! How it sputtered and burned! It made a warm, bright flame, like a little candle, as she held her hands over it; but it gave a strange light! It really seemed to the little girl as if she were sitting before a great iron stove with shining brass knobs and a brass cover. How wonderfully the fire burned! How comfortable it was! The youngster stretched out her feet to warm them too; then the little flame went out, the stove vanished, and she had only the remains of the burnt match in her hand.
She struck another match against the wall. It burned brightly, and when the light fell upon the wall it became transparent like a thin veil, and she could see through it into a room. On the table a snow-white cloth was spread, and on it stood a shining dinner service. The roast goose steamed gloriously, stuffed with apples and prunes. And what was still better, the goose jumped down from the dish and waddled along the floor with a knife and fork in its breast, right over to the little girl. Then the match went out, and she could see only the thick, cold wall. She lighted another match. Then she was sitting under the most beautiful Christmas tree. It was much larger and much more beautiful than the one she had seen last Christmas through the glass door at the rich merchant’s home. Thousands of candles burned on the green branches, and colored pictures like those in the printshops looked down at her. The little girl reached both her hands toward them. Then the match went out. But the Christmas lights mounted higher. She saw them now as bright stars in the sky. One of them fell down, forming a long line of fire.
“Now someone is dying,” thought the little girl, for her old grandmother, the only person who had loved her, and who was now dead, had told her that when a star fell down a soul went up to God.
She rubbed another match against the wall. It became bright again, and in the glow the old grandmother stood clear and shining, kind and lovely.
“Grandmother!” cried the child. “Oh, take me with you! I know you will disappear when the match is burned out. You will vanish like the warm stove, the wonderful roast goose and the beautiful big Christmas tree!”
And she quickly struck the whole bundle of matches, for she wished to keep her grandmother with her. And the matches burned with such a glow that it became brighter than daylight. Grandmother had never been so grand and beautiful. She took the little girl in her arms, and both of them flew in brightness and joy above the earth, very, very high, and up there was neither cold, nor hunger, nor fear-they were with God.
But in the corner, leaning against the wall, sat the little girl with red cheeks and smiling mouth, frozen to death on the last evening of the old year. The New Year’s sun rose upon a little pathetic figure. The child sat there, stiff and cold, holding the matches, of which one bundle was almost burned.
“She wanted to warm herself,” the people said. No one imagined what beautiful things she had seen, and how happily she had gone with her old grandmother into the bright New Year.
Sài gòn thập cẩm 