Hai kỷ niệm nhỏ với Lý Lược Tam

Sáng qua chạy ngoằn ngà ngoằn ngoèo tìm một dĩa cơm tấm và ly cà phê đá “truyền thống” – nghĩa là không nguyên chất, pha trộn lung tung, mùi đĩ thõa và bỏ đường ngọt lựng. Tự dưng nhớ hai món này rất lung…

Lý Đợi

Khi ngồi vào bàn ăn, thì nhớ anh Lý Lược Tam quá chừng – một chuyên gia cổ ngoạn và tay chơi có hạng của đất Nam bộ.

1.
Nhớ có lần anh từ An Giang lên, tôi mượn 81 của Bùi Chát chạy ra bến xe miền Tây đón, anh hỏi mày có muốn đi ăn hủ tíu không? Thế là tôi với anh chạy hơn 30 cây số xuống chỗ chợ Búng ở Lái Thiêu, tỉnh Bình Dương. Anh nói hủ tíu và phở đến Lái Thiêu khá sớm, trước Sài Gòn luôn.

Hình chụp anh ngày 4/3/2012 tại cuộc hội ngộ gốm Nam bộ ở Bình Dương.

Lúc đến tiệm hủ tíu, nước lèo mới sôi đợt một, ảnh nói chưa nên ăn, tao với mày đi xem gốm sứ trước, dù bụng đói meo.

Gần 2 tiếng sau mới quay lại ăn. Vừa là hủ tíu chính hiệu, vừa kỳ công, vừa “mầm đá”…, ăn là ngon nhớ đời luôn.

2.
Một lần khác, tôi với anh lang thang trên đường Lê Công Kiều, đang mải ngắm món này món kia thì một anh bạn chơi đồ cổ bất ngờ xuất hiện. Thấy Lý Lược Tam ảnh mừng như gặp sư phụ, nên muốn mua ngay mấy món đắt đỏ cho phỉ sức.

Nhưng anh Lý Lược Tam cứ nháy mắt để anh kia đừng có mua. Sau khi cà phê vỉa hè, anh kia tay không về trước, tôi hỏi sao anh không gật đầu để anh kia mua đồ cho vui, vì anh rành đồ mà.

“Tao nghe nói mẹ nó đau rề rề lâu rồi, giờ đang nằm viện, tốn tiền bộn bề, lắc đầu để nó còn có tiền về lo cho mẹ. Đồ thì mua lúc nào không được”.

3.
Chính vì trải nghiệm và chiêm nghiệm sâu sắc như vậy, nên những bài viết của Lý Lược Tam thường tinh tế, sát vấn đề, không diễn dịch lung tung.

Sẽ trở lại trong một bài viết khác về chuyện Lý Lược Tam nghiên cứu, viết, dịch thuật…

Tôi biết anh vào năm 2002, khi đọc bài “Câu đối, liễn xuân” trên tạp chí “Xưa và nay”, hình như số đặc biệt 108+109. Sau đó thì quen nhau, không nhớ nhờ anh Trần Công Khanh, Phạm Hoàng Quân hay là Huỳnh Ngọc Trảng kết nối. Nhiều chuyến đi với anh còn có chị Nguyễn Thị Hậu, các anh Lê Triều Điển, Nguyễn Tâm, Lam Điền, Đình Nguyên, Lê Kiệt, Quốc Việt…

4.
Lý Lược Tam sinh ngày 10/05/1931 (tức 23/3 năm Tân Mùi) ở Lái Thiêu, tỉnh Bình Dương.

Anh là con của ông Hai Vững, một bang trưởng Triều Châu, kinh tài vững vàng, văn võ cùng mình.

Anh mất ngày 20/7/2016 (tức ngày 17/6 năm Bính Thân) ở tỉnh An Giang. Tại thế 86 năm, theo lịch ta – tên cúng cơm là Lý Thân.

Lý Đợi